thema’s: klimaatbestendige / biodiverse / sociale wijk
Locatie: De Kei , BILGAARD, te Leeuwarden
In opdracht van: Gemeente Leeuwarden
partners: Copper8
periode: 2021-2023. start uitvoering: 2023
Status: Voorlopig ontwerp
Aanleiding/Opgave
Bilgaard, ontworpen door het bureau Broek en Bakema en uitgevoerd als typische jaren ‘60 stempelwijk, ligt aan de noordrand van Leeuwarden, tegen het bos. De wijk, dooraderd met compacte bebouwing en grote open ruimte, is nu ruim 50 jaar oud. Dat betekent dat de riolering aan vervanging toe is. Deze werkzaamheden, en de aanleg van het warmtenet, bieden kansen om de openbare ruimte opnieuw in te richten en weer toekomstbestendig te maken. Daarmee kan een openbare ruimte gemaakt worden die beter aansluit bij de huidige maatschappij en daarmee een impuls kan geven aan de kwaliteit van het gebied. Er is een integraal plan voor dat met de bewoners afgestemd is en ingaat op de volgende punten: Logistiek, Maatregelen t.b.v. waterberging, Vegetatie, Inrichting, Circulariteit
Context
De bewoners in Bilgaard zijn betrokken en voelen zich er thuis. De wijk kent ook een actief wijkpanel, die voor de gemeente Leeuwarden een onmisbare partner is bij het maken van plannen en maatregelingen. Het wijkpanel is een vrijwilligersorganisatie die bestaat uit betrokken bewoners en vertegenwoordigers van organisaties en/of ondernemers uit de wijk.
Uitgaande van de kracht van de wijk, is bij deze herinrichtingsplannen dan ook nadrukkelijk contact gezocht met bewoners. Via het wijkpanel is een projectgroep opgericht die vanuit hun ervaringen in de wijk, hun wensen met betrekking tot de openbare ruimte kenbaar hebben gemaakt. Deze local knowledge is het startpunt geweest van dit ontwerpproces.
Copper 8 heeft een aantal sessies circulairiteit met bewoners en medewerkers van Gemeente Leeuwarden gedaan. De uitgangspunten hiervan zijn meegenomen in het ontwerpproces.
In ons proces zijn de bewonerswensen telkens naast de gemeentelijke ambities met betrekking tot circulariteit gezet en zijn de ontwerpkeuzen telkens op basis van gelijkwaardigheid gemaakt. Belangrijkste afweging daarbij was telkens het lange termijnperspectief voor de wijk: “wat draagt het meeste bij aan een leefbaar en duurzame wijk”.
Verandering noodzakelijk
Met de herinrichting van de openbare ruimte in de Kei liggen kansen voor circulariteit. In de manier hoe we omgaan met materialen maar ook hoe we het groen inrichten. Hierin kiezen we voor hergebruik van de stoeptegels binnen het gebied. Deze benutten we om de langzaamverkeersroutes door de wijk te accentueren en te begeleiden. De wijze waarop de stoepstenen worden gestapeld (verankerd in circulair cement) biedt mogelijkheden als speel- en ontmoetingselement. Bij nieuwe materialen worden producten met een lange levensduur of circulaire materialen toegepast.
Voor biodiversiteit wordt zowel op het kleine schaalniveau (de gestapelde stenen biedenschuilplaats voor insecten) als op de grote schaal ruimte gemaakt. Zo wordt het aantal m2 verharding teruggeschroefd en zal middels een meer extensief maaibeheer meer ruimte voor ecologie geboden worden.
Op basis van de wensen van de kinderen uit de wijk, die met de corporatie een programma van eisen voor de nieuwe speeltuin hebben opgezet, is een uitwerking hiervan gemaakt. Dit deel gebruikt de bestaande asfaltplaat en geeft deze nieuwe betekenis.
